Bilişsel Davranışçı Terapi | Duyguları kontrol etmeyi öğren!

tarihinde Gözde , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Birçok kişi, günümüzün yoğun ve stresli hayatında kişisel mutluluğu ve mental sağlığı korumanın yollarını arıyor. Bu yolculukta, bizi kendimizi daha iyi anlamamıza ve kabul etmemize yardımcı olan yöntemlerden biri Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) olabilir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), özellikle depresyon, anksiyete, fobi ve obsesif kompülsif bozukluk gibi psikolojik rahatsızlıkların üstesinden gelmek için etkileri kanıtlanmış bir tedavi yöntemi ve psikolojik yaklaşım tipidir. Özetle duygu ve davranışlarımız arasındaki bağlantıları keşfederken bize nasıl daha mutlu ve dengeli bir yaşam sürebileceğimizi gösterir.

Bilişsel Davranışçı Terapi | Duyguları kontrol etmeyi öğren!

Bilişsel Davranışçı Terapi nedir?

Bilişsel Davranışçı Terapi, düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişkileri inceler ve negatif düşünce kalıplarını değiştirerek kişinin daha sağlıklı bir ruh hali geliştirmesine yardımcı olur. Bir diğer deyişle, BDT insana problemli durumlar karşısında hissettiği duyguları ve tepkileri nasıl daha sağlıklı şekilde yönetebilecekleri konusunda rehberlik eder. Özellikle duygusal düzenleme, anksiyete ve depresyon tedavisi gibi alanlarda diğer terapi yöntemlerinden farklı olarak daha yapılandırılmış ve problem odaklı bir yaklaşım olduğunu söylemek mümkün. 

💡 Bu psikoterapi yöntemi 1960’larda geliştirilmeye başlanmış ve zaman içinde birçok duygusal ve davranışsal bozukluğun tedavisinde etkili olduğu kanıtlanmıştır. 

Bilişsel Davranışçı Terapi nasıl çalışır?

Bilişsel davranışçı psikoterapi bilişsel teoriye dayanmaktadır. Bilişsel teorinin, kişinin çevresi, yaşadığı olaylar, bu olayları algılama biçimi, duygusal tepkileri ve davranışlarının birbiriyle etkileşim içinde olduğu tezi, BDT'nin temel çıkış noktası olarak tanımlanabilir. Bunun nedeni BDT'nin öncelikle kişinin sorunları ve sorunsal süreçle etkileşime giren düşünce ve davranış kalıplarına odaklanmasıdır.

bilişsel teori resimli anlatım

Bilişsel kurama göre: düşünce ve duygusal tepkilerimiz birbiriyle çok yakından ilişkilidir. Kısaca etrafımızda olan biten her şey algı ve düşüncelerimizin filtresinden geçerek bizi duygusal olarak etkiler. Yani kişinin duygusal tepkisi sadece doğrudan durumdan değil, durumla ilgili düşüncelerden de etkilenir.

Bu düşünce odaklı müdahaleler, bilincimizdeki çarpık düşünce kalıplarını (Otomatik Düşünceler ve Bilişsel Çarpıtmalar) tespit etmeyi ve kişinin davranış alanındaki tepkisini yaşam hedeflerine göre değiştirmeyi, yaşamı sınırlayan kaçınma ve gereksiz güvenlik arayışı gibi işlevsiz savunma mekanizmalarını hedeflemeyi amaçlar. Konuşma terapisi şeklinde ilerleyen seanslar işlevsel yöntemlerin zamanla kalıcı olmasına yardımcı olur. Bu nedenle bireyin yaşamındaki sorunlu alanları hedef alan problem çözme yöntemleri ve davranış değişikliği uygulamaları, zamanla bireyin  çevre koşullarında ve ilişkilerinde daha sağlıklı değişikliklere yol açar. 

💬

“Olayları olduğu gibi değil, olduğumuz gibi görürüz! BDT, kişilerin sıkıntı yaşadıkları anlara eşlik eden düşüncelerini saptayıp, kişilere bu düşüncelerin ne kadar gerçekçi ve uygun olduğunu incelemeyi ve uygunsuz düşüncelerin yerine daha gerçekçi ve uygun düşünceler geliştirmeyi öğretir.”

Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler Derneği başkanı, PROF. DR. M. HAKAN TÜRKÇAPAR

👉 Neden pozitif düşünemiyorum? | Hayatı pozitif yaşamak

Bu terapiden kimler faydalanabilir? 

BDT, her yaştan bireye uygun olabilir. Özellikle negatif düşünceleri nedeniyle yaşam kalitesi düşen kişilere önemli faydalar sağlayabilir. Psikolojik rahatsızlıklar yelpazesinde geniş bir kapsamı etkili bir şekilde tedavi edebilecek bir yöntem olarak bilinir.

İşte bazı örnekler:

  • Anksiyete Bozuklukları: Yaygın anksiyete bozukluğu, Panik Bozukluk, Özgül Fobiler (yükseklik korkusu, örümcek korkusu vb.), Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB),
  • Duygu Durum Bozuklukları: Majör Depresyon, Bipolar Bozukluk (belirtilerin yönetimi ve duygu durumunun stabilizasyonu)
  • Yeme Bozuklukları: Anoreksiya Nervoza, Bulimiya Nervoza, Duygusal Yeme
  • Stres Yönetimi ve Somatik Sorunlar: Akut Stres Bozukluğu, Kronik Ağrı, Uyku Bozuklukları 
  • Bağımlılık ve Madde Kullanım Bozuklukları: Alkolizm, Sigara Bağımlılığı, Yasadışı Madde Bağımlılıkları
  • Kişilik Bozuklukları: Sınırda Kişilik Bozukluğu (Borderline) gibi diğer kişilik bozuklukları
  • Davranış ve Dürtü Kontrolü Sorunları: Öfke Yönetimi, Kendine Zarar Verme veya Oto-destrüktif Davranışlar, Hipearaktivite ve Dikkat Dağınıklığı, Ertleme davranışı gibi. 

Her sorun, bozukluğu sürdüren düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmeyi amaçlayan özel stratejilerle ele alınır. Bu öğrenim sayesinde, hastalar duygusal ve davranışsal tepkilerini daha sağlıklı ve üretken bir şekilde yönetmeyi öğrenirler.

Terapide seanslar nasıl geçer? Ne kadar sürer? 

BDT genellikle 10 ila 20 seans arasında tamamlanan kısa süreli bir psikoterapi türüdür. Terapi, hastanın negatif düşüncelerini ve bu düşüncelere bağlı duygularını tanımlamasıyla başlar. Sonrasında, bu düşüncelerin ve duyguların kişinin davranışları üzerindeki etkisini azaltmak için çalışmalar yapılır. Bu yeniden öğrenme çalışmaları sayesinde hastalar duygusal ve davranışsal tepkilerini daha sağlıklı ve daha üretken yollarla yönetme konusunda kalıcı olarak daha donanımlı hale gelir.

Genellikle terapi üç aşama ile ilerler. 

  • Değerlendirme Aşaması: Terapist, bireyin mevcut düşünce ve duygu durumunu anlamak için detaylı bir değerlendirme yapar.
  • Araştırma Aşaması: Bireyin yaşadığı zorluklar ve bu zorluklarla ilgili düşünce kalıpları belirlenir.
  • Uygulama Aşaması: Birey, terapistin rehberliğinde yeni düşünme ve davranış biçimlerini benimseyerek bu kalıpları değiştirmeye çalışır.

Uygulamalara örnek vermek gerekirse. 

Örneğin BDT, korkuları ve fobileri tedavi etmek için maruz bırakmayı kullanır. Buradaki fikir, kontrollü bir ortamda kişiyi yavaş yavaş ve sistematik olarak kendisini korkutan nesne, durum veya düşüncenin huzuruna çıkarmaktır. 

Bir başka çalışma tekniği bilişsel yeniden yapılandırmadır. Bu teknik, duygusal bozukluklara katkıda bulunan olumsuz otomatik düşünceleri veya sınırlandırıcı inançları tanımlamayı ve bunlarla mücadele etmeyi amaçlamaktadır. Mesela, benlik saygısı düşük olan bir hasta, "Ben hiçbir işe yaramıyorum" diye düşünebilir. Terapist, bu inancın neden kaynaklandığını incelemesine ve onu daha dengeli ve gerçekçi düşüncelerle değiştirmesine yardımcı olacaktır.

Terapi ile ilaç kullanmak zorunda mıyım? 

Bilişsel terapi ile birlikte ilaç tedavisinin birlikte yürümesi mümkündür. İlaç kullanılması gerektiğini düşündüğü durumda terapistiniz bu durumu size söyleyerek durumun avantajlarını ve dezavantajlarını sizinle tartışacaktır. Birçok durum hiç ilaç kullanmadan tedavi edilebileceği gibi sadece ilaç kullanımıyla geçen sorunlar da söz konusu olabilir.

Her iki tedavi türünün de etkili olduğu durumlarda tercih danışmaya gelen kişiye bağlıdır. Bazı durumlar genellikle iki tedavinin birlikte kullanımına daha iyi cevap verir.

Terapinin işe yaradığını nereden anlayabilirim?

Birçok danışan eğer güvenerek ve inanarak seanslara devam eder ve seans dışı zamanlarda önerilen teknikleri her gün gündelik yaşamlarında kullanırlarsa 4-5 seans sonra belirtilerinde bir azalma fark etmeye başlarlar. Aynı zamanda uygulanan psikolojik testlerde objektif olarak birkaç hafta içinde sıkıntılarda azalma gerçekleşir. Özetlersek kişi kendisini daha iyi hissetmeye başlar.

Makalemizi yararlı buldunuz mu? Deneyimlerinizi ve düşüncelerinizi yorumlar bölümünde paylaşın. Daha fazla bilgi ve ilham için Wengood'u sosyal medyada takip etmeyi unutmayın!

💯 Bu makaleyi okuyanlar aşağıdaki içerikleri de beğendi! 

👉 Nevroz nedir? Nevrozu anlamak ve iyileşmek

👉 Maslow piramidi | İhtiyaçlar piramidi ve açıklaması

👉 Olumsuz düşünceler | Olumsuz düşüncelerden kurtulmak için 3 ipucu

👉 Olumsuz duygular: duyguları yatıştırmak öğrenilebilir...

👉 Durduk yere ağlamak

Yazar notu: psikoloğa neden gitmeli? 

Kendinizi kötü hissediyorsanız, bulunduğunuz yere ait değilmiş veya gelecekten beklentiniz kalmamış gibi hissediyorsanız, yaşam kalitesini arttırmak için psikoloğa gitme vaktiniz gelmiş olabilir. 

Bilişsel Davranışçı Terapi, duygularımızı ve davranışlarımızı daha sağlıklı yollarla yönetmemizi sağlayarak hayatımızın kontrolünü ele almamıza olanak tanır. Eğer siz de hayatınızda pozitif değişiklikler yapmak istiyorsanız, bir BDT uzmanı ile görüşmeyi düşünebilirsiniz.

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaynak 

  • McCullough, Jr., J. P., & Clark, S. W. (2017). Cognitive behavioral analysis system of psychotherapy. In A. Wenzel (Ed.), The Sage Encyclopedia of Abnormal and Clinical Psychology (Vol. 7). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications. pp. 722-725. 
  • Tabur, S., & Apar, M. (n.d.). Bir 3. Dalga BDT Yöntemi olarak Bilişsel Davranişçi Sistem Analizi Psikoterapisinin (CBASP) Çeşitli Psikopatolojilerde Kullanimi ve Etkileri. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi Araştırmalar Dergisi, 0, 1. https://doi.org/10.5455/jcbpr.144482
  • Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler Derneği. (n.d.). https://www.bilisseldavranisci.com/halka-yonelik/4/bilissel-davranisci-terapiler-tarihce

Kaleme alan
Gözde, , Wengood yazarı

"🍂Modern zamanlarda bir adet romantik."

Güncel içeriklere göz at!

🎁 Yeni Yıl Hediyeleri: Sevdiklerinizi Mutlu Edecek Öneriler

Yeni bir yılın heyecanı hepimizi sararken, sevdiklerimizi mutlu edecek hediyeler seçmek de bu dönemin en keyifli yanlarından biri. Ancak kime ne hediye alacağınızı seçmek bazen zorlayıcı olabilir. 🎄 Anneniz, babanız, sevgiliniz, kardeşleriniz ya da arkadaşlarınız için anlamlı ve yaratıcı hediye fikirleri mi arıyorsunuz? Endişelenmeyin! Bu yazıda, herkes için uygun ve kişiselleştirilmiş yeni yıl hediyesi önerilerini bulabilirsiniz.

Yeni Yıl Kararları: Kendinle Uyumlu Hedefler Nasıl Belirlenir?

Yeni bir yıl, yeni umutlar ve yeni başlangıçlar demektir. Ancak çoğu zaman, aldığımız kararlar birkaç hafta içinde unutuluyor. Peki, bu yıl farklı bir şey yapmaya ne dersiniz? Kendinizle uyumlu, sürdürülebilir hedefler belirleyerek hem kendinizi daha iyi hissedebilir hem de bu hedeflere ulaşabilirsiniz. İşte bu yazıda, yeni yıl kararlarınızı nasıl daha etkili hale getirebileceğinizi keşfedeceksiniz.

2025 Yılbaşını Aileyle Geçirmek: Unutulmaz Bir Akşam İçin İpuçları

2025 yılına girerken evde ailecek kutlama mı yapacaksınız? Yeni yıl gecesi herkes için özel ve anlamlı, hepimiz en iyi şekilde yılbaşını geçirmek istiyoruz. Aile içindeki farklı beklentiler, geçmişteki anlaşmazlıklar veya monotonluk hissi bu özel geceyi gölgeleyecekmiş gibi geliyor olabilir. Peki, yılbaşını daha keyifli ve anlamlı hale getirmek mümkün mü? Tabii ki mümkün! Bu yazıda, yılbaşını aileyle geçirirken hem eğlenmenizi hem de unutulmaz anılar biriktirmenizi sağlayacak öneriler sunuyoruz. Hazırsanız, yeni yıla pozitif bir başlangıç yapmanın yollarını birlikte keşfedelim! 🎉

Arkadaşlık testi soruları | 50 soru! ✅

Arkadaş çevremiz bizim için önemli bir sosyal destek alanını oluşturuyor. Arkadaşların seni ne kadar tanıyor? Veya sen arkadaşını ne kadar tanıyorsun? Hiç merak ettin mi? Arkadaşlıklarınızın ne durumda olduğunu öğrenmek veya birbirinizi daha iyi tanımak için çok etkili ve eğlenceli bir yöntem var: Arkadaşın ile birbirinizi yeniden keşfetmek ve yeniden bağ kurmak için 50 soruluk arkadaşlık testi ile tanışın! Ayrıca, arkadaşlarla paylaşmak için mükemmel bir test! 😊😉

Yılbaşını Tek Başına Geçirmek: Nasıl Keyifli Hale Gelir?

Eğer bu yılbaşını tek başınıza geçirecekseniz, üzülmek yerine bu zamanı kendinize ayırarak değerlendirebilirsiniz. Bu yazıda, yılbaşını yalnız geçirmenin neden kötü bir şey olmadığını, bu özel geceyi nasıl anlamlı hale getirebileceğinizi ve kendinizi mutlu etmek için neler yapabileceğinizi keşfedeceksiniz. Hazırsanız, yeni yıl ruhunu kucaklamaya başlayalım! 🎄✨

Manipülatör bir narsisti alt etmek: nasıl başa çıkacağım?

Yeter! İmajının incinmesine, sürekli olarak manipüle edilmeye ve kendini aşağılık veya suçlu hissetmene bir dur de artık! Otoriter yüksekten bakan, her şeyden sizi sorumlu tutan, burnu büyük ve yalancı kadın veya adamlardan kendini korumanın vakti. Narsist sapkınlık kişiliklerin özellikleri arasında son derece toksik olan şey “manipülasyon”. Bu hem psikolojik, hem de duygusal istismar devam ederken ne olursa olsun kurban bir süre ne olduğunu anlayamaz ve karşı karşıya kaldığı narsist sapkının masum olduğunu düşünür. Zorlandığın ve incindiğin gerçeğini yok sayma. Kendine ve hayatına sahip çıkıp dizginleri eline almaya hazır mısın? Narsistlerin sonu adlı film başlıyor!

Narsistle mücadele: Bir narsisti alt etmek mümkün mü?

Bir narsistle nasıl baş edileceğini öğrenmek zordur çünkü narsistler empatiden yoksundur, aşırı övgüye ihtiyaç duyarlar ve kendileriyle ilgili abartılı imajlara sahiptirler. Genellikle aldatıcıdırlar ve kendileriyle geçinmeyi neredeyse imkansız hale getiren derin güvenlik açıklarına sahip olurlar. Bir narsistle mücadele etmenin anahtarı yüzleşmekten kaçınmak, etkileşimleri kısa tutmak ve mümkün olduğunda mesafeli bir ilişki kurmak!

İş ve yaşam koçu Özlem Şen ile söyleşiler

Youtube kanalımıza 💜 abone olmayı, 🔔 bildirim zilini açmayı, 👍videoları beğenmeyi, veee ✍🏻 bize yorumlardan ulaşabileceğini unutma! 

İş ve yaşam koçu Özlem Şen ile söyleşiler

🎧 Podcast dinle!

Spotify hesabımızı takip ediyor musun?

#3 | Algı yönetimi nedir? Uydumculuk psikolojisi ve soru sorma becerisi #algı #ikna #sorgulama

Ekim 2022 · RDV Coaching | Wengood

29:12

Sosyal medya hesaplarımıza abone oldunuz mu?

Instagram'da takipleşelim!

Pinterest'de de bizi görmek istemez misin?

TikTok'da da var mısın? Biz varız!